Zwarte Piet in de klas?

De tijd komt er weer aan dat een inmiddels politiek incorrect individu met een witte baard en een vooralsnog zwarte helper de daken onveilig en onze kinderen gelukkig maakt. Dat gebeurt elk jaar zo, wanneer de zon vroeger en steeds roodgloeiender ('Kijk! Sinterklaas bakt speculaas!') aan de horizon verdwijnt. De Sint moet dan met zijn stramme knoken weer op pad, maar het ziet er naar uit dat de heilige man binnenkort zijn kindvriendelijke klussen alleen zal moeten klaren. Zijn personeelsbestand wordt momenteel door de VN doorgelicht. Racistisch heet het. Stel je voor dat je een eeuwenlange traditie bent met een lange witte baard en al sinds mensenheugenis een beroep doet op een gekleurde helper die voor jou de pakjes door de schouw douwt. Je doet dat monkelend, met een goedkeurend glimlachje rond de lippen, want je weet dat 's morgens de kinderharten weer wat sneller kloppend en met verrukte kreetjes je cadeautjes in ontvangst zullen nemen. Mooi toch? Maar blije kinderen of niet, deze moderne tijd heeft het niet zo begrepen op de huidskleur van je vriend Piet. En ook niet op het feit dat hij 'Pieterman knecht' genoemd wordt. En ook niet op de witte schimmel waarop je rijdt, terwijl die arme Piet al het werk moet doen. En...

Het lokte de voorbije week een oeverloze en soms verbijsterende discussie uit met voor- en tegenstanders, met allerhande verklaringen over waarom Piet nu net zwart is (‘van het roet, toch?’), met georganiseerde facebookacties en een heuse Pietitie om onze traditioneel goedheilig man te steunen. Of om hem net nog meer in een racistisch daglicht te stellen. Wat in deze discussie zwaar over het hoofd gezien werd, is dat de hele Sinterklaasviering tot de folklore behoort. Folklore maakt deel uit van ons cultureel erfgoed en dat hoort beschermd te worden. Het hele Sinterklaasgebeuren stamt uit de tijden dat ouders niet de financiële middelen hadden hun kroost (overigens veel talrijker dan nu) om de haverklap van nieuw speel- en snoepgoed te voorzien. Daarom was het grote kinderfeest op Sinterklaasavond een welgekomen oplossing, waar zowel ouders als het jonge volkje reikhalzend naar uitkeken. Pas rond 1850 kreeg het Sinterklaasfeest het iconografisch karakter dat vandaag de dag zo erg onder vuur ligt. Jan Schenkman, een Amsterdams onderwijzer, publiceerde toen een humoristisch prentenboekje dat hij 'Sint Nicolaas en zijn knecht' noemde. En ja, dat werkje is volledig geworteld in de koloniale traditie die er toen nog was. Enne… laat het duidelijk zijn, die koloniale geschiedenis is niet altijd fraai, weten we. Misschien zijn er van onze gezagsdragers zelfs officiële excuses nodig aan grote groepen vroeger gekolonialiseerde volkeren over de pijnlijke gebeurtenissen die toen hebben plaatsgehad. Laten we daar maar niet flauw over doen. Maar of daarom de hele Sinterklaasvreugd op de helling moet gezet worden? Hopelijk blijft het een storm in een glas water.

Dat laatste is zeker niet het geval voor een andere situatie die een beetje spijtig en volledig onterecht verdween tussen de plooien van het Sinterklaasdebat. Ik las erover in de opiniepagina’s van De Standaard. Wat blijkt? In het derde klasje van het gemeenteschooltje van Herent proberen momenteel drie Burundese zusjes aan een nieuw leven te bouwen. Ze zijn volledig legaal in ons land, werden door de VN in België ondergebracht nadat ze met hun ouders jarenlang in mensonwaardige omstandigheden in een vluchtelingenkamp verbleven. Blijkt dat de zusjes in het schooltje dag na dag gediscrimineerd worden. Gevolg van o.a. een actie van sommige ouders die vrezen dat het peil van het klasje door de aanwezigheid van de drie meisjes zal dalen. Schrijft een bezorgde vader (gelukkig zijn er die ook) onder de titel 'Help, een "neger" in de klas': ‘Beeld je eens in. Je leeft al je hele jonge leven in een tent. Tussen duizenden andere tenten met tienduizenden andere mensen. Op de vlucht in een vreemd land. Je bent blij als je één kleine maaltijd per dag krijgt, dezelfde maaltijd als die van gisteren en hopelijk ook die van morgen. Dan word je naar een ander land gebracht waar niemand je taal spreekt. Je bent overdonderd door de luxe, je begrijpt het niet. Proper water en elektriciteit. Drie, soms vier maaltijden per dag. Speelgoed! Je mag naar school, nieuwe vriendjes maken. Eindelijk leren. En dan kom je in de klas en blijken er mensen te zijn die niet naast je willen zitten vanwege de kleur van je huid en de taal die je (niet) spreekt. Dan kun je op de speelplaats niet meespelen, omdat een paar bazige kinderen beslissen dat er in hun team geen plaats voor je is vanwege je uiterlijk. Wat gaat er dan door je heen? Waar sta je dan, met je lekkere maaltijd en je warme bad?’

Kijk, daar word ik nu sprakeloos en boos van. Dringende actie lijkt me hier meer dan nodig. Misschien kunnen we beginnen met de drie meisjes een Sinterklaasfeest te serveren om u tegen te zeggen?