Waar was u?
Er zijn zo van die mythische dagen. Gegrift in ons collectief geheugen. Dagen waarop er iets gebeurt dat het leven totaal verandert. Zegt men.
De eerste dag die ik me zo nog kan herinneren was 22 november 1963. We zaten thuis met de hele familie aan tafel voor het avondeten. Op de radio werd de muziek plots onderbroken voor een extra nieuwsaankondiging. In Dallas was net de Amerikaanse president John Kennedy vermoord. Neergekogeld in een open limousine op Dealey Plaza. We hebben ondertussen allemaal de weliswaar troebele televisiebeelden van die moordaanslag gezien. En jaren later staan die ons nog altijd voor de geest.
Uit een meer recent verleden. We zien nog altijd het gekaapte passagierstoestel American Airlines Flight 11 invliegen op de Twin Towers in New York. Nine Eleven. Het was maandag elf september 2001 rond drie uur in de namiddag toen de vooralsnog grootste terroristische aanslag uit de geschiedenis plaatsvond. Ik zat aan mijn schrijftafel en corrigeerde de opstellen van mijn leerlingen. Ik hoorde het nieuws via een nieuwsflash op de radio en keek de rest van de dag verbijsterd naar de vernietigende televisiebeelden.
Waar was u de dag dat Kennedy werd vermoord? Waar was u toen de Berlijnse muur viel? Waar was u de dag dat de Twin Towers instortten en het leven kostten aan bijna drieduizend mensen? Waar was u toen op 7 januari van dit jaar de bijna voltallige redactie van Charlie Hebdo aan de vergadertafel werd geliquideerd? En ook nu weer: waar was u toen er op 13 november van dit jaar honderd dertig mensen het leven lieten bij terroristische aanslagen in Parijs? Mensen zoals u en ik die zich verheugden op een avondje uit. Een terrasje doen. Een hapje eten in een leuk restaurantje. Een muzikaal evenement bijwonen in de door de gebeurtenissen nu wel voor altijd beroemd blijvende concertzaal Bataclan. En daar bovenop nog drie zelfmoordaanslagen bij het Stade de France tijdens een voetbalwedstrijd… Ditmaal dus geen iconische plaatsen of strategisch uitgekozen doelwitten. Wel terreur in het wilde weg.
De reactie is altijd voorspelbaar. Eerst verbijstering en ongeloof. Dan paniek. Welk verweer hebben we immers wanneer bij een groepje fanatici alle zekeringen tegelijkertijd doorslaan? Nog later verweer: para’s en robocops op straat. Afgelaste mega-evenementen. Terreurdreiging naar niveau vier. Gesloten scholen en vergrendelde metrostations. Nog enkele dagen later volgt het zoeken naar de verantwoordelijken. Wie heeft wat niet gedaan zodat kon gebeuren wat gebeurd is? En uiteindelijk – dagen, weken, maanden later – het verdringen en vergeten. Het leven gaat immers door. Tot de tijd weer bij een bepaald moment halt houdt en er weer eens…
Dinsdagavond keek ik naar een voetbalwedstrijd op tv. Champions League. Olympique Lyon tegen AA Gent. Omwille van de terreurdreiging werd het de Gentse fans verboden de wedstrijd in Lyon bij te wonen. Een beetje zuur voor die supporters die de voorbije decennia door het moeras zijn gegaan voor hun ploeg en nu niet mee mochten genieten van een ‘moment de gloire’ op Franse bodem. Want Gent won. Met kunde. Ook met een beetje geluk, maar dat is altijd zo in het voetbal. Na de wedstrijd ging de volledige Gentse ploeg handenklappend de lege zitjes in de tribune groeten waar in een betere wereld hun supporters zouden gezeten hebben. Een erg knappe symbolische daad van verzet… het leven gaat door, inderdaad.