iWatch
Ik kijk belangstellend toe. Naar het nieuwe polshorloge dat een vriend me toont. Een iWatch. Het ding kostte hem een rib uit zijn lijf. Of inderdaad een beet uit de appel? Maar je krijgt er dan ook heel wat voor terug, verzekert hij me. Zo telt het blitse ding moeiteloos de stappen die hij op een dag zet. (Streefdoel is zo’n tienduizend pasjes, dagelijks op de dansvloer des levens). Ook zijn bloeddruk en hartslag zijn permanent onder controle. En er wordt hem driemaal met een vederlichte trilling gemeld wanneer precies hij zijn pilletjes moet nemen. Ook ontvangt zijn nieuwe polshorloge moeiteloos newsfeeds, sms-berichtjes, whatsappjes en e-mails. Of hij er ook mee kan telefoneren, informeer ik. Bij het idee dat je je linkerpols enkele minuten naar je oor moet brengen en – vooral, hem daar houden – kan ik een glimlach amper onderdrukken. Als iemand hem belt, zo blijkt, begint er in zijn broekzak en aan zijn linkerpols van alles te trillen en te zoemen. Hij gebruikt dan toch maar gemakkelijkheidshalve zijn iPhone, want die heeft hij ook. Nog een beet uit de appel… Vreemd is dat hij op geen enkel moment zegt dat hij zijn iWatch ook gebruikt om stomweg te kijken hoe laat het is.
Natuurlijk, gemak dient de mens. Dat was vroeger al zo na de uitvinding van de stofzuiger en dat is nu nog zo met de komst van draadloos internet in vrijwel al onze huizen. Waar je vroeger een brief naar een goede vriend nog moest schrijven met een kroontjespen of een lekkende vulpen, je huis uit moest om hem op de post te doen en een week moest wachten op een antwoord, bereikt je bericht nu in een fractie van een seconde zijn bestemmeling. Ook als die zich aan de andere kant van de wereld bevindt. Online boeken en betalen we onze vakantiereizen, kopen we exclusieve kleding, gadgets en huishoudtoestellen zonder nog uit onze luie zetel te komen. We streamen met Spotify muziek en via Netflix zelfs hele speelfilms naar onze huiskamers en we uiten onze (on)genoegens via Twitter en Facebook. Dat het wereldwijde web met zijn geavanceerde toepassingen er ook de oorzaak van is dat onze privacy beetje bij beetje wordt aangevreten, nemen we er dan maar met de glimlach, maar toch ook met een lichtjes ongemakkelijk gevoel, bij.
Inderdaad, de technologie staat voor niets. En dat is een zegen: we rijden met milieuvriendelijkere auto’s, worden medisch op de meest geavanceerde manier behandeld, hoeven ook in de fabriek niet meer te slaven en wroeten als weleer. Maar ook dit: moeiteloos en zonder dat we het merken legt die nieuwe technologie een hypotheek op vrijwel iedere minuut van onze dag. Als één schakeltje in de ketting het begeeft, raken we hopeloos in de knoei. Vijf centimeter sneeuw is al voldoende om enkele honderden vliegtuigpassagiers een extra overnachting in de luchthaven te bezorgen. Het vreemde is dat we dat stilzwijgend aanvaarden en er ons probleemloos bij neerleggen. Toen onlangs op een koude februarimorgen in onze straat enkele uren de elektriciteit uitviel wegens de aanleg van de hypersnelle glasvezelkabel van een bekend telecombedrijf, was het hek van de dam. Want: op de tast je kleren aanschieten in een donkere en koude badkamer zonder warm water. Als een blindeman de trappen afstrompelen. Killige huiskamer. Koffie zetten onmogelijk, want we koken elektrisch. Koud ontbijt dus, met een glas water. Geen krant lezen voorlopig wegens enkel grauwgrijze schemering in de woonkamer… Wanneer komt de zon op? Ik kijk op mijn polshorloge. Dat werkt tenminste nog. De buurman klopt aan (de bel werkt immers niet) en vraagt of ik ook ‘zonder stroom zit’. Ja, bij mij ook. Bij iedereen dus… Gelukkig floepen na een tijdje weer alle lichten aan. Oef. Hoe kwetsbaar zijn we geworden? Stel dat zo’n elektriciteitspanne enkele dagen aansleept. (Dat gebeurde in dezelfde week in Schotland door een late sneeuwstorm.) Ik vraag me af of zo’n iWatch dan enig soelaas biedt. Ben je er dan echt in geïnteresseerd dat zowel je polsslag als je bloeddruk langzaam maar zeker naar een kritisch punt oplopen? Of dat je die dag al achttienhonderd vierentwintig passen gezet hebt (nog zo’n achtduizend te gaan)?