Audioguide

Ieder museum dat zich een ietsiepietsie respecteert, biedt zijn bezoekers een audioguide aan. U kent het wel, zo’n apparaatje dat – zeker voor wat jongere medemensen –  op een wat lang uitgevallen ouderwetse telefoon aan een neklint lijkt en dat je op een min of meer verantwoorde manier door een collectie Van Goghschilderijen of Rodinbeelden zou moeten leiden. Bijna had ik ‘lijden’ geschreven, maar dat is  wat overdreven… Ik heb in mijn carrière als museumbezoeker inmiddels wel enige ervaring opgebouwd met die audiodinges en eerlijk, vaak zie ik er het nut niet van in. Meestal geven die dingen veel te omslachtig uitleg bij museumstukken waarvan je de finesses –  als je goed toekijkt –  ook zelf kunt ontdekken. Je gaat uiteindelijk een beetje voorbereid naar een museum en je weet eigenlijk wel wat je kunt verwachten, toch? Bij de audio-uitleg krijg je daar bovenop meestal een gepensioneerd professor in de kunstgeschiedenis aan je oor, die graag ampel demonstreert hoeveel hij wel weet over de tentoongestelde werken. Ik voel me met een audioguide teveel bekogeld met data, onbelangrijke wissewasjes van diverse aard of evidenties die ik al wist voor ik het museum betrad. Ook ben ik eerder visueel dan auditief ingesteld. Ik kijk liever naar schilderijen dan dat ik er iemand over hoor vertellen. Dat kijken doe ik graag op mijn eigen tempo: wat langer als ik een werk mooi vind, achteloos voorbijslenterend als het konterfeitsel me tegenvalt. Vaak heb ik als ik met zo’n geluidsgids rondwandel ook het gevoel dat er bij de uitgang straks nog een examen gaat afgenomen worden… En dat je pas weer naar buiten mag als je alle vragen juist beantwoord hebt.

Stel nu, je hebt net een kwartiertje aangeschoven en een entreekaartje bemachtigd. Druk is het al bij de ingang van het museum, want sinds vanmorgen ligt een cruiseschip aangemeerd in de haven en de bonte schare cruisers heeft inmiddels de hele stad ingepalmd. Onder de leiding van een gids (in het t-shirt van de touroperator, met een knalrood petje en zonnebril op, een blauw vlaggetje hoog opgestoken), heeft de karavaan al een tijdje door het ook anders ook al niet zo rustige stadscentrum geschuifeld. Na wat wachten is mijn rugzakje eindelijk door de scanner van het museum gerold en er bleken geen verboden toestanden noch vloeistoffen in te zitten die de veiligheid van de andere bezoekers in gevaar kunnen brengen. Omdat ik weet dat ik een schilderijententoonstelling bezoek, heb ik de audioguide die mij gratis aangeboden wordt, beleefd maar resoluut geweigerd. As usual.

Ik mag dus naar binnen en kom aan in de eerste zaal. Een jawel, daar zijn ze, de cruisers. Met de audioguide tegen het oor gedrukt, staan ze samengetroept voor het absolute topwerk dat het museum te bieden heeft. In sourdine hoor ik de stemmetjes van hun apparaatjes in wel tien verschillende talen een wellicht zeer omstandige uitleg geven over het getoonde schilderij. Babel anno 2017. Ik wil vooral kijken en probeer dichterbij te komen. Na wat strategische omtrekbewegingen nader ik mijn doelwit en kom op de tweede rij terecht. En dan gebeurt het. Plots doet de hele eerste rij een onverwachte stap naar achteren. Een dame nagelt met één van haar stiletto’s mijn rechtervoet bijna aan de glanzende en kraakheldere parketvloer. Geschrokken trekt ze haar overigens welgevormd been gehuld in een nauwsluitende emmenthalerjeans terug en mompelt een verontschuldiging. In het Japans? In het Koreaans? De audioguide houdt ze krampachtig tegen haar rechteroor gedrukt, want haar gids heeft niets gemerkt… en maant haar aan nu naar de tweede zaal te gaan. Zo geraak ik uiteindelijk toch oog in oog met het kleinood dat ik, weliswaar met een pijnlijke dikke teen aan de rechtervoet, nu op mijn gemak kan bekijken. Om de drukte van mijn medebezoekers te vermijden heb ik daarna het museum in omgekeerde volgorde bezocht: van de bovenste verdieping terug naar de begane grond. Met voldoening stelde ik daarbij vast dat op de hoger gelegen verdiepingen de audioguides achteloos rond de meeste halzen bungelden en dat de bezoekers weer echt stonden te kijken. Het overkwam me onlangs in Málaga, de geboortestad van Picasso, in het aan hem gewijde museum.